ADAY MEMURLARIN YETİŞTİRİLMELERİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
Adaylığa kabul edilme (aday memur): KPSS, EKPSS ya da kamu hizmetine alım için yapılan sınavlarda başarılı olanlardan Devlet memurluğuna girmek isteyenler başarı listesindeki sıraya Kanun’da göre ilan edilen kadro sayısı kadar, kurumlarınca memur adayı olarak atanırlar.
Adaylık süresi: Aday olarak atanmış Devlet memurunun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz. Adaylık süresinin 1 yıldan fazla olması halinde, idare; sürenin uzamasına neden olan somut bir gerekçe sunmak zorundadır.
Kurumlar arası geçiş yapılamaz: Adaylık süresi içinde aday memurun başka kurumlara nakli yapılamaz. Bu hüküm Devlet Memurları Kanunu’nun 54’üncü maddesinde yer alır. Bu hükme göre aday memurun, adaylık süreci bitene dek, başka bir kuruma naklen atanması (kurumlar arası değişiklik) mümkün değildir.
Adaylık sürecinde sınavlar: Kanun’un 55’inci maddesine göre; Sınavlarda başarılı Adayların yetiştirilmesi: Aday olarak atanan memurların önce bütün memurların ortak vasıfları ile ilgili temel eğitime ve sınıfları ile ilgili hazırlayıcı eğitime ve staja tabi tutulmaları ve Devlet memuru olarak atanabilmeleri için başarılı olmaları şarttır. Temel eğitim ile hazırlayıcı eğitim aynı kurumda yapılır.
Eğitim süreleri, programları, değerlendirme esasları ve hangi kurumların sorumluluğunda yapılacağı ve diğer hususlar Cumhurbaşkanınca hazırlanacak bir yönetmelikle düzenlenir. Bu Yönetmelik; Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmelik’tir.
Adaylık devresi içinde göreve son verme: Adaylık süresi içinde temel ve hazırlayıcı eğitim ve staj devrelerinin her birinde başarısız olanlarla adaylık süresi içinde hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları, göreve devamsızlıkları tespit edilenlerin disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir. İlişikleri kesilenler ilgili kurumlarca derhal Devlet Personel Başkanlığına (Başkanlık mülgadır) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğüne bildirilir (Devlet Memurları Kanunu Madde 56).
Adaylık süresi sonunda başarısızlık: Adaylık süresi içinde aylıktan kesme veya kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almış olanların disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir. İlişikleri kesilenler ilgili kurumlarca derhâl Devlet Personel Başkanlığına bildirilir (Devlet Memurları Kanunu Madde 57).
Devlet memurluğuna alınmama: Sağlık nedenleri ile adaylık süresi ya da sonunda adaylığı onaylanmayanlar hariç, adaylık devresi içinde veya sonunda, yukarıdaki durumlara göre ilişikleri kesilenler, 3 yıl süre ile Devlet memurluğuna alınmazlar (Devlet Memurları Kanunu Madde 57).
Bir kuruma memur olarak atanmış engelli memurların adaylık dönemlerine ait iş ve işlemler Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmelik kapsamındadır. Bu Yönetmelik’e göre kurumlar, aday memurun eğitimi ve sınavları hakkında engel durumuna göre gerekli önlemleri almak zorundadır. Yönetmelik’e göre; durumları, planlanmış eğitime elverişli olmayan engelli aday memurlarla ilgili olarak Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı temsilcilerinden oluşan bir komisyon kurulur ve gerektiğinde mevcut eğitim programlarına göre engellilerin eğitimlerinin sağlanması ve sınavlarının yapılması için engellilere eğitim veren okullar ve rehabilitasyon merkezlerinden nasıl yararlanılacağını belirlenir.
Aday Memurların Yetiştirilmelerine İlişkin Genel Yönetmelik
Resmî Gazete Tarihi: 27.06.1983 Resmî Gazete Sayısı: 18090
Bu yönetmelik; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun, 55’inci maddesine dayanılarak; aday memurların yetiştirilmesi için uygulanacak eğitim programlarını, eğitim sürelerini, eğitimlerde uygulanacak sınavları, sınav değerlendirme esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek amacıyla düzenlenmiştir.
Bu Yönetmelik; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında atanan tüm aday memurları kapsadığından, bakanlıklar ya da kurumlar, kendilerine ait yönetmelik yayımlamamışlarsa da bu Yönetmelik hükümleri geçerlidir. Kendilerine ait Yönetmelik yayımlamışlarsa, bu Yönetmelik’e aykırı hüküm yazamazlar.
Bu Yönetmelik ayrıca, Devlet Mamurları Kanun metninde geçen ifade ile “160 sayılı Devlet Personel Dairesi Kurulması Hakkında Kanun kapsamına giren kurum veya kuruluşlarda (Milli İstihbarat Teşkilatı hariç) Devlet memurluğuna aday olarak atanacaklar hakkında uygulanır.
Tanımlar: a. Aday Memur: "İlk defa Devlet memurluğuna atanacaklar için uygulanacak" merkezi sınavı kazanarak temel, hazırlayıcı eğitim ve staja tabi tutulmak üzere herhangi bir kurum veya kuruluşa atananlar.
b. Asli Memur: Adaylık süresi içinde Temel, Hazırlayıcı Eğitim ve Staj devrelerinin her birinde başarılı olarak adaylığı kaldırılan kişiler.
c. Adaylık Süresi: Devlet kamu hizmet ve görevlerine ilk defa atananların atandıkları tarihten başlamak üzere bir yıldan az iki yıldan çok olmayan süre.
d. Temel Eğitim: Bütün aday memurların, asli memur olabilmeleri için tabi tutuldukları, Devlet memurlarının ortak vasıfları ile ilgili hususları kapsayan eğitim.
e. Hazırlayıcı Eğitim: Aday memurların atandığı kurum veya kuruluşu, sınıfı ve görevi ile ilgili olarak yapılan eğitim.
f. Staj: Aday memurlara kurum veya kuruluşlarındaki görevleri ile ilgili olarak yapılan uygulamalı eğitim.
g. Sınav: Temel ve Hazırlayıcı Eğitim dönemleri sonunda yapılacak değerlendirmeler için bilgi seviyesini ölçme işlemi.
h. Değerlendirme: Temel ve Hazırlayıcı Eğitim dönemleri sonunda yapılacak sınavlar ile staj dönemi sonundaki bilgi seviyesini ölçme işlemi.
Eğitimin amacı; Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına, Atatürk inkılap ve ilkelerine, Anayasada ifadesi bulunan Atatürk Milliyetçiliğine sadakatle bağlı kalacak, Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarını milletin hizmetinde olarak tarafsızlık ve eşitlik ilkelerine bağlı kalarak uygulayacak yurt ve vatandaş sevgisi ile dolu, güler yüzlü, yol gösterici, vatandaşlara daima yardımcı, disiplinli ve bilgili memur yetiştirmektir.
Eğitimleri başarı ile tamamlayamayan aday memurlar asli memurluğa atanamazlar.
Aday memurların eğitim konuları, Yönetmelik’te belirtilmiştir.
Değerlendirme: Eğitimler aşağıdaki şekilde değerlendirilir.
Temel ve Hazırlayıcı Eğitim: Bu eğitimlerde sınav kağıtları eğitim ve sınav yürütme komisyonları tarafından değerlendirilir. Değerlendirme 100 tam puan üzerinden yapılır. 60 ve daha yukarı puan alanlar başarılı sayılır. Başarısız olan aday memurların kağıtları komisyonca bir daha okunarak değerlendirmeye tabi tutulur. Buçuklu puanlar bir üst tam puana tamamlanır.
Sınav sonuçlarının bildirilmesi: Sınav sonuçları sınavların yapıldığı günü takiben iki gün içinde ilan edilir. Ayrıca sonuçlar başarısız adaylara yazılı olarak tebliğ edilir.
Yazılı sınavlara itiraz: Aday memurlar yazılı sınav sonuçlarına itiraz edebilirler. İtirazlar sınav sonuçlarının adaylara duyurulmasından başlayarak iki gün içinde dilekçe ile Eğitim ve Sınav Yürütme Komisyonu Başkanlığına yapılır. Komisyon, dilekçelere on gün içinde cevap vermek zorundadır. Yapılan bu inceleme neticesi kesindir. Sınavlara itiraz edenlerin itirazları neticelendirilinceye kadar aday memurlar müteakip eğitime devam ettirilirler.
Sınavlara katılmama hali: Sağlık sebepleri dışında sınavlara katılmayanlar başarısız sayılır. Sağlık sebebiyle sınava katılmayanların sınavları adaylık süresi içinde uygun bir zamanda yapılır.
Soruların açılması ve yazdırılmasından veya dağıtılmasından sonra sınav salonuna gelenlerde sınava katılmamış sayılır ve başarısız olarak değerlendirilirler.
Temel Eğitim Kurulunun görevleri: Yönetmelik’in 19’uncu maddesinde; “Durumları normal eğitime elverişli olmayan sakat aday memurlarla ilgili olarak Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı, Çalışma Bakanlığı ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı temsilcilerinden oluşan bir komisyon kurmak ve aşağıdaki hususları bu komisyon vasıtasıyla yerine getirmek” Kurulun görevleri arasındadır.
(1) Temel Eğitim programlarını hazırlamak,
(2) Temel Eğitim sınav sorularını hazırlatmak,
(3) Eğitim ve sınavların nerede ve nasıl yapılacağına karar vermek,
(4) Öğretim ve eğitim elemanlarının seçimi ve sınav komisyonlarının teşekkül tarzını tesbit etmek,
(5) Gerektiğinde mevcut eğitim programlarına göre sakatların eğitimlerinin sağlanması ve sınavlarının yapılması için sakatlara eğitim veren okullar ve rehabilitasyon merkezlerinden nasıl yararlanılacağını belirlemektir.
Görevlerine son verilen aday memurlar: Devlet Personel Başkanlığı tarafından tesbit edilen form doldurulmak suretiyle ilgili kurum veya kuruluş tarafından en geç bir ay içinde adı geçen Başkanlığa/Çalışma Genel Müdürlüğü’ne bildirilir.
Memuriyete alınmama: Temel Eğitim hazırlayıcı eğitim ve staj devrelerinin her birinde başarısız olan ve bu sebeple görevlerine son verilen aday memurlar üç yıl süreyle Devlet memurluğuna alınmazlar. Sağlık sebebiyle kurumları ile ilişikleri kesilenler için bu şart aranmaz. Üç yıllık sürenin tespitinde Çalışma Genel Müdürlüğünde tutulan kayıtlar esas alınır.
Sınav belgelerinin saklanması: Soruların cevap anahtarları, cevap kağıtları bir yıl, tutanaklar, değerlendirme fişleri iki yıl saklanır. Kanuni süresi içinde yargı yoluna başvuranların evrakları ise dava sonuçlanıncaya kadar saklanır. Bu şekilde yargı yoluna başvuran aday memurlar durumunu yazılı olarak bağlı oldukları kurum veya kuruluşa da bildirirler.
Kurum ve kuruluşların yönetmelikleri: Kurum ve kuruluşlar bu genel yönetmelikte belirtilen esaslara aykırı olmamak ve kendi hizmet özelliklerini dikkate almak üzere yönetmeliklerini, bu yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde çıkarırlar.
Aday Memurların Yetiştirilmelerine Dair Genel Yönetmelik için bakınız: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.836061.pdf Erişim Tarihi: 21.01.2025
Sağlık Bakanlığı Aday Memurlarının Yetiştirilmelerine İlişkin Yönetmelik
Bu yönetmelik, Sağlık Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatına atanan aday memurların yetiştirilmesi için uygulanacak eğitim programlarını, eğitim sürelerini, eğitimlerde uygulanacak sınavları, sınav değerlendirme esaslarını ve ilgili diğer hususları belirlemek amacıyla düzenlenmiştir.
Yönetmelik’e göre adaylık süresi, Devlet Memurları Kanunu’nda yer aldığı gibi; Devlet kamu hizmet ve görevlerine ilk defa atananların atandıkları tarihten başlamak üzere bir yıldan az iki yıldan çok olmaz.
Temel Eğitim Kurulu, durumları normal eğitime elverişli olmayan sakat aday memurlarla ilgili olarak Milli Eğitim Bakanlığı, sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı temsilcilerinden oluşan bir komisyon kurmak ve aşağıdaki hususları bu komisyon vasıtasıyla yerine getirmekle görevlidir. Bu görev, aynı zamanda tüm engel grupları için gerekli önlemlerin alınmasını da kapsamalıdır. Eğitim ve sınav salonlarının erişilebilir olması, eğitim materyallerinin gereksinime göre uygun puntoda hazırlanması, gerektiğinde Braille Alfabesi ile eğitim ve sınav materyallerinin hazırlanması gibi. Aday memurların, engel durumlarına uygun önlemlerin alınmadığı durumlarda, dilekçe ile talepte bulunmaları önerilir.
Yönetmelik için bakınız. https://www.saglik.gov.tr/TR-10429/saglik-bakanligi-aday-memurlarinin-yetistirilmelerine-iliskin-yonetmelik.html
Açıklama: Tüm çalışanlar, adaylık sürecinde ve sonrasında, ilerleyen süreçlerde başka bir kuruma atandıklarında ya da aynı kurum içinde başka bir birime görevlendirildiklerinde; uyum eğitimine ve hizmet içi eğitime tabi tutulabilir.
Açıklama: Kamuda sözleşmeli personel olup memur kadrosuna geçiş yapanlara aday memurluk hükümleri uygulanmaz. Bakınız: https://webdosya.csb.gov.tr/db/yerelyonetimler/icerikler/25-10-2023-sozlesmel--personel--ken-memur-kadrolarina-atananlarin-aday-memur-statusunde-degerlend-r-l-p-degerlend-r-lmeyeceg--hakkinda-20231106122358.pdf
Engelsizkariyer.com için hazırlayan: Ayşe Sarı | SAHİMSEN Engelliler Komisyon Başkanı, Engelsizkariyer.com Engelli Hakları Danışmanı
Engelsizkariyer.com’u kaynak göstermeden kopyalanması yasaktır. Copyright © 2025 Tüm Hakları Saklıdır.
