Resim Açıklaması: Adana Sabancı Skoda Temsa fabrikasında, çalışanlara Mehmet Kızıltaş, Funda Etan ve uygulama eğitimcileri tarafından verilen afet bilinci ve engelli çalışan iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri sırasında çekilen fotoğraf.
Bu yazıyı okumadan önce sizlere sormak istiyorum: Yanınızda Acil Durum İletişim Kartı var mı?
Bu soruyu İTÜ İSG Günleri kapsamında salonda bulunan yaklaşık 700 kişiye sordum. Sizce cevap verebilen kişi sayısı kaçtı?
Gerçeği söylemek gerekirse aldığım sonuç tam bir hayal kırıklığıydı. Salonda, ben ve benimle birlikte gelen 3 kişi dışında kimsede bu kart yoktu. Oysa o salonda beni dinleyenlerin hepsi, ülkemizin en önemli kurumlarında iş sağlığı ve güvenliği (İSG) alanında çalışan ya da sorumlu kişilerdi. Şimdi İSG konusunun nerede olduğunu, özellikle İSG çalışanlarının hangi durumda olduğunu düşünebiliyor musunuz?
Hal böyleyken, engelli çalışanların durumu ise tam bir belirsizlik içindedir.
Bir fabrika, 2013 yılından 2016 yılına kadar İSG kapsamındaki eksikliklerini gidermek için titizlikle çaba gösterir. İSG literatürü içindeki tüm ekipman, personel ve fiziki koşullarını gözden geçirerek eksikliklerini adım adım tamamlar. Uzmanlara göre, her şeyi en ince ayrıntısına kadar düşünmüş ve sektörlerinde İSG konusunda örnek konumda olmuşlardır.
Her şey kuralına uygun giderken bir tatbikat sonrası durum değişir.
Fabrikada düzenli çalışanlar, İSG uzmanları, işyeri hekimleri, ilk yardım ekipleri ve acil durum senaryolarında görev alan herkes yangın tatbikatına katılır. Tatbikat, yangın riski olmadığı düşünülen toplantı ve seminer salonlarında yapılır. Ortamı bir anda sis kaplar ve yangın alarmı çalmaya başlar. Alarm çalınca herkes kişisel acil çıkış eylem planı prosedürüne göre hareket eder. Toplanma yerine ulaşanlar yanlarındaki kişileri kontrol eder ve içeride kimse kalmadığını söyleyerek bir “oh” çekerler.
Ancak saniyeler içinde 1 kişinin eksik olduğu fark edilir. Kim olduğu sorulduğunda, temizlikçi kadının eksik olduğu görülür. Koşuşturma anında kimse onu fark etmediğini söylese de gerçek ortaya çıkar: Temizlik görevlisi işitme engellidir ve alarmı duymamıştır. Kişisel acil çıkış eylem planı yapılmadığı ve ondan sorumlu biri tayin edilmediği için içeride kalmıştır.
Şimdi size sormak istiyorum: Bir zincirin sağlamlığı ne kadardır?
Cevap: En zayıf halka kadardır.
O gün fark edildi ki, engelliler her ne kadar riskin en az olduğu ofis gibi ortamlarda çalıştırılsalar dahi, İSG kapsamında iş yerindeki en zayıf halkayı oluştururlar. Kimsenin düşünmediği, ne yapacağını bilmediği engelli çalışanlar için de önce iş sağlığı ve güvenliği gelir.
Bu olay, Engelsizkariyer.com’un Türkiye’ye kazandırdığı “Engelliler İçin Afet Bilinci ile İşveren ve Çalışanlara Engelli Çalışan İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimleri” sırasında ortaya çıkmıştır.
Yukarıda yaşanan olay, bu eğitimin neden gerekli olduğunu bir kez daha göstermiştir. Engelli bireylerin yaşadığı her ev, iş ve kamusal alanda afet ve acil durumlara karşı engellilerin güçlendirilmesi büyük önem taşımaktadır.
Yangın tatbikatından sonra firma, tüm İSG prosedürlerini her engelli çalışana göre yeniden düzenledi, eksikliklerini hızla giderdi ve gerekli tüm önlemleri aldı. Eğitimlerle, engellilerin güvenle baktığı bir firma haline geldi.
Kaos anında engelli olmayanların bile zorlandığı bir ortamda, engelli bireylerin (görme, işitme, ortopedik vb.) yaşayabilecekleri zorluklar, bulundukları fiziki ortama ve o anda yanlarında olacak kişilerin davranış biçimlerine bağlıdır.
Yasal Dayanaklar ve Gerçekler
Engellilere özel bir İSG kanunu bulunmamakla birlikte, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda engelli bireyler için özel hükümler yer almaktadır. Bu kanuna göre işverenlerin, tüm çalışanların güvenliğini sağlaması ve risk değerlendirmesi yapması zorunludur.
Maddeye göre:
Risk değerlendirmesi; genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren grupların durumunu dikkate alır.
Ancak Türkiye'de İSG uzmanları, işyeri hekimleri, OSGB çalışanları, ilk yardım ekipleri gibi paydaşların büyük kısmı engelliler için özel bir eğitim almamıştır ve bilgiye sahip değildir.
Oysa meslek hastalıklarının %100’ü, iş kazalarının %98’i önlenebilir. Alınacak önlemlerle engellilik oluşumu önlenebilir, ölümler azaltılabilir.
Engelli Çalışanlar da Risk Grubunda
“Engelli çalışanımız yok, o halde riskimiz de yok” demeyin. İşletmenize bir engelli misafir geldiğinde bile, gerekli düzenlemeler yapılmamışsa büyük riskler oluşabilir.
Her engelli bireyin durumu farklıdır; bu nedenle kişiye özel risk analizi ve makul uyumlaştırılmış çözümler gereklidir. Ancak çoğu işletme, ne yapacağını bilmediği için bu adımları atmamaktadır.
Engelli çalışanlar için olası tehlikeler şunlardır:
Tüm bu tehlikeli durumlara detaylıca, eğitimlerimizde yer veriyoruz.
ENGELLİ ÇALIŞAN İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ VE AFET BİLİNCİ
İşveren ve çalışanlar için, henüz ülkemizde gelişmemiş olan Engelli Çalışan İSG ve Afet Bilinci konusu; algı, empati, iletişim, kapsayıcılık, adil eşitlik, katılımcılık ve erişilebilirlik temelinde acilen geliştirilmelidir.
“Engelliler için de önce sağlık ve afetlere karşı kapsayıcı ve bilinçli toplum” anlayışıyla, tüm işyerlerinde ve kamusal alanlarda bu düzenlemeler yapılmalıdır.
Engelsizkariyer.com tarafından geliştirilen eğitim programı sayesinde, bu bilincin sürdürülebilir olarak yaygınlaşması, uygulanması ve kalıcı değerler yaratılması hedeflenmektedir.
Eğitim İçeriğinde Yer Alan Bazı Başlıklar:
Bu eğitim yukarıda yer alanların dışında daha bir çok önemli başlıktan oluşmaktadır.
Engelliyi İşe Almamak, Riski Ortadan Kaldırmaz!
Engelli bireyleri işe almamak, İSG risklerini ortadan kaldırmaz; aksine, bu bir ayrımcılık suçu ve Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırıdır.
Kazanımlar:
Hazırlayan: Mehmet Kızıltaş – Engelsizkariyer.com Kurucusu, Engellilerle İletişim Uzmanı, Sosyal Girişimci
Kaynak: Engelsizkariyer.com
Daha fazla bilgi için: info@engelsizkariyer.com | 0 212 505 5 605
